Δυτική Μακεδονία: Το Δημόσιο Σύστημα Υγείας «αιμορραγεί» – Τα Κέντρα Υγείας χωρίς γιατρούς

Τουλάχιστον ανησυχητική μπορεί να χαρακτηριστεί η εικόνα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στη Δυτική Μακεδονία. Κέντρα Υγείας αποψιλωμένα, εφημερίες χωρίς βασικές ειδικότητες, ασθενείς να καταφεύγουν σε ΤΕΠ νοσοκομείων για μικροπροβλήματα και υγειονομικοί σε συνεχή κατάσταση εξουθένωσης.

Αυτό είναι σήμερα το τοπίο σε μία από τις πιο ορεινές και γεωγραφικά απομακρυσμένες περιφέρειες της χώρας, εκεί όπου η ύπαρξη ενός γιατρού δεν είναι πολυτέλεια, αλλά κυριολεκτικά ζήτημα ζωής και θανάτου.

Η μεγαλύτερη «αφαίμαξη» της τελευταίας δεκαετίας

Η Δυτική Μακεδονία μετρά σήμερα τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση γιατρών στα Κέντρα Υγείας της χώρας την τελευταία δεκαετία, εάν ληφθούν υπόψη τόσο οι επίσημα καταγεγραμμένες μετακινήσεις όσο και οι συνταξιοδοτήσεις που δεν αντικαταστάθηκαν. Σε περιοχές όπως τα Σέρβια, η Δεσκάτη, το Νεστόριο και το Βελβεντό, οι μόνιμοι γιατροί που υπηρετούν στα Κέντρα Υγείας μειώθηκαν ακόμα και κατά 60% σε σχέση με το 2013.

Η κατάσταση οξύνθηκε ακόμα περισσότερο μετά την πανδημία. Ο όρος «επικουρικός» έγινε καθημερινότητα. Στα περισσότερα Κέντρα Υγείας της Περιφέρειας, οι μόνιμοι γενικοί ιατροί και παθολόγοι έχουν αντικατασταθεί από συμβασιούχους γιατρούς ορισμένου χρόνου. Το αποτέλεσμα είναι η αδυναμία κάλυψης εφημεριών, με τα Κέντρα Υγείας να λειτουργούν πια κυρίως ως δομές πρωινής εξέτασης, χωρίς διαρκή δυνατότητα αντιμετώπισης επειγόντων περιστατικών.

Όταν το Κέντρο Υγείας μοιάζει με σταθμό πρώτων βοηθειών

Σε πολλές περιοχές, τα Κέντρα Υγείας λειτουργούν πλέον χωρίς βασικές ειδικότητες όπως παιδίατροι, καρδιολόγοι, ορθοπεδικοί. Η γενική ιατρική και η νοσηλευτική καλούνται να καλύψουν ένα δυσανάλογα μεγάλο εύρος αναγκών, πολλές φορές με ένα και μόνο γιατρό σε ολόκληρη τη βάρδια.

Η καθημερινότητα των πολιτών έχει αλλάξει. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που διανύουν δεκάδες χιλιόμετρα για να επισκεφθούν κάποιον ειδικό ή να πάρουν μια απλή συνταγή. Οικογένειες με μικρά παιδιά, χρόνια ασθενείς, ηλικιωμένοι με περιορισμένη κινητικότητα βλέπουν τη δημόσια φροντίδα να τους απομακρύνεται. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα ασθενοφόρα καλούνται από άλλους νομούς για να καλύψουν επεισόδια, με τον χρόνο ανταπόκρισης να υπερβαίνει ακόμα και τη μία ώρα.

Ο φαύλος κύκλος της εγκατάλειψης

Η έλλειψη κινήτρων, η κακή υποδομή και η αβεβαιότητα του επαγγελματικού μέλλοντος έχουν καταστήσει τις θέσεις γιατρών σε Κέντρα Υγείας της Δυτικής Μακεδονίας μη ελκυστικές. Ακόμα και όταν προκηρύσσονται θέσεις, παραμένουν άγονες, καθώς νέοι γιατροί προτιμούν μεγαλύτερα αστικά κέντρα με δυνατότητες εξέλιξης, διασύνδεσης και σταθερής απασχόλησης.

Το πρόβλημα επιδεινώνεται και από την απουσία τοπικών μονάδων εκπαίδευσης υγειονομικού προσωπικού, γεγονός που θα μπορούσε να δημιουργήσει μια «δεξαμενή» νέων επαγγελματιών. Η έλλειψη σχεδίου για την ουσιαστική στελέχωση της περιφέρειας διαιωνίζει τον φαύλο κύκλο της ερήμωσης.

Ανθρώπινες ζωές πίσω από τους αριθμούς

Πίσω από τους αριθμούς, κρύβονται πραγματικές ιστορίες: ένα παιδί με κρίση άσθματος που χρειάστηκε να διακομιστεί 90 χλμ γιατί δεν υπήρχε γιατρός σε κοντινή δομή· ένας ηλικιωμένος που πέθανε από εγκεφαλικό, καθώς το μοναδικό ασθενοφόρο του νομού βρισκόταν ήδη σε άλλο περιστατικό· ένας καρκινοπαθής που διακόπτει τη θεραπεία του γιατί δεν μπορεί να μετακινηθεί συχνά στη Θεσσαλονίκη.

Τι πρέπει να γίνει

Η λύση δεν είναι σύνθετη, είναι όμως πολιτική:

• Μονιμοποίηση γιατρών με σταθερό καθεστώς, κίνητρα για παραμονή και εξέλιξη.

• Ενίσχυση υποδομών: σύγχρονος εξοπλισμός, αναβάθμιση κτιρίων, επαρκή αναλώσιμα.

• Κάλυψη οργανικών θέσεων με στοχευμένες προσλήψεις στις κρίσιμες ειδικότητες.

• Δίκτυο μεταφοράς ασθενών και διασύνδεση όλων των Κέντρων Υγείας με νοσοκομεία αναφοράς.

• Πρόγραμμα εκπαίδευσης στην ύπαιθρο με σύνδεση πανεπιστημίων και τοπικών μονάδων.

Η Δυτική Μακεδονία δεν είναι ένας απομακρυσμένος τόπος – είναι μια ζωντανή, ενεργή περιοχή με ανάγκες, φωνή και μέλλον. Οι πολίτες της αξίζουν το αυτονόητο: να νιώθουν ασφαλείς στην υγεία τους, στην πατρίδα τους.