Η Δυτική Μακεδονία στην Πρώτη γραμμή της ενεργειακής αναγέννησης: Από τον λιγνίτη στο φυσικό αέριο και το πράσινο υδρογόνο
Η ενεργειακή μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας δεν αποτελεί απλώς τμήμα ενός εθνικού σχεδιασμού. Είναι ένα στοίχημα ιστορικών διαστάσεων για μια ολόκληρη περιοχή που, για δεκαετίες, στήριξε την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας μέσα από τη λιγνιτική παραγωγή και τώρα καλείται να πρωταγωνιστήσει σε ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο: αυτό των καθαρών, ευέλικτων και διασυνδεδεμένων ενεργειακών δικτύων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ολοκλήρωση εντός του 2025 του αγωγού υψηλής πίεσης προς τη Δυτική Μακεδονία αποκτά καίρια σημασία. Το έργο αυτό, που έχει ήδη κατασκευαστεί και βρίσκεται σε τελικό στάδιο δοκιμών και αποκαταστάσεων, αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στο τέλος του τρέχοντος έτους και να προσφέρει την πρώτη σοβαρή ενεργειακή «ένεση» σε μια περιφέρεια που επί μακρόν αντιμετώπισε επενδυτική αβεβαιότητα και παραγωγική αδράνεια λόγω του μεταλιγνιτικού κενού.
Η Σύνδεση με το ΕΣΦΑ αλλάζει τα δεδομένα
Ο αγωγός φυσικού αερίου υψηλής πίεσης δεν είναι μια τυπική υποδομή. Πρόκειται για στρατηγικό έργο που εντάσσει τη Δυτική Μακεδονία στον ενεργό κορμό του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ), επιτρέποντας την ασφαλή και σταθερή τροφοδοσία της τοπικής αγοράς — τόσο σε επίπεδο νοικοκυριών, όσο και βιομηχανικών ή αγροτοδιατροφικών μονάδων.
Για μια περιοχή που φιλοδοξεί να προσελκύσει επενδύσεις στην πράσινη και κυκλική οικονομία, η ύπαρξη σύγχρονων ενεργειακών υποδομών αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση. Και ο εν λόγω αγωγός, με δυνατότητα προσαρμογής σε μελλοντική μεταφορά υδρογόνου, διασφαλίζει ακριβώς αυτό: ενεργειακή επάρκεια με μακροπρόθεσμη προοπτική.
Δυτική Μακεδονία ως πύλη για το Πράσινο Υδρογόνο
Η προοπτική επέκτασης του αγωγού Δυτικής Μακεδονίας προς την Αδριατική και την Ιταλία, όπως έχει δημοσίως αναφέρει ο Ανώτατος Διευθυντής Στρατηγικής και Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ, Μιχάλης Θωμαδάκης, φέρνει για πρώτη φορά τη Δυτική Μακεδονία στο προσκήνιο ως «ενεργειακή γέφυρα» μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Ο στόχος της διαμετακόμισης πράσινου υδρογόνου προς την Κεντρική Ευρώπη, μέσω Ελλάδας και Ιταλίας, δίνει νέα γεωπολιτική και οικονομική βαρύτητα στην περιοχή.
Από περιοχή απολιγνιτοποίησης και κοινωνικοοικονομικής αποψίλωσης, η Δυτική Μακεδονία μπορεί να μετατραπεί σε ενεργειακό κόμβο τεχνολογιών του μέλλοντος.
Τα έργα που συμπληρώνουν το παζλ
Σημαντική είναι και η ολοκλήρωση των σταθμών συμπίεσης σε Κομοτηνή και Αμπελιά, που αναβαθμίζουν το ΕΣΦΑ συνολικά και ενισχύουν την εξαγωγική δυναμική της χώρας — με τη Δυτική Μακεδονία να αποκτά πρόσβαση σε ένα σύστημα που μπορεί πλέον να εξυπηρετεί μεγάλους ενεργειακούς καταναλωτές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις.
Ταυτόχρονα, έργα όπως η διασύνδεση Ελλάδας–Βόρειας Μακεδονίας, αλλά και ο αγωγός Καρπερής–Κομοτηνής (συμβατός με 100% πράσινο υδρογόνο), ενισχύουν περαιτέρω τον διασυνοριακό ρόλο του συστήματος, τοποθετώντας την Ελλάδα, και ιδίως τη βόρεια περιφέρειά της, στον «Κάθετο Διάδρομο» που συνδέει την Ανατολική Μεσόγειο με την Ουκρανία.
Από την Περιφέρεια Ανάγκης στην Περιφέρεια Δυνατοτήτων
Η ενεργειακή αναβάθμιση της Δυτικής Μακεδονίας δεν είναι απλώς μια τεχνοκρατική διαδικασία. Είναι μια πράξη πολιτικής και κοινωνικής δικαιοσύνης για μια περιφέρεια που έχει σηκώσει δυσανάλογο βάρος. Είναι η ευκαιρία να ανατραπεί η στασιμότητα και να επανατοποθετηθεί η περιοχή στο επίκεντρο μιας βιώσιμης και καινοτόμου ανάπτυξης.
Η πρόκληση τώρα είναι διπλή: αφενός η υλοποίηση των έργων με συνέπεια και εντός χρονοδιαγραμμάτων· αφετέρου, η ενεργοποίηση των τοπικών φορέων ώστε να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις νέες δυνατότητες — με στοχευμένες επενδύσεις, κατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού και ενσωμάτωση στην ευρωπαϊκή πράσινη στρατηγική.
Η Δυτική Μακεδονία, από παροπλισμένη «ενεργειακή επαρχία», γίνεται ξανά επίκεντρο. Αυτή τη φορά, του μέλλοντος.