Η πρόσφατη δημοσκόπηση της MRB για το Open παρουσίασε την πρόθεση ψήφου κατά ηλικία. Οι μεγάλες διαφορές στις κομματικές προτιμήσεις ανά ηλικιακή ομάδα οι οποίες αναδεικνύονται, δίνουν λαβή για έντονο προβληματισμό όχι μόνο για τα πολιτικά πράγματα, αλλά και για τη συνοχή της ελληνικής κοινωνίας.
Τα ευρήματα
Στην πρόθεση ψήφου επί του γενικού δείγματος, η MRB δίνει τα εξής ποσοστά:
- Νέα Δημοκρατία 22,7%
- Πλεύση Ελευθερίας 11,9%
- ΠΑΣΟΚ 10,1%
- Ελληνική Λύση 8,2%
- ΚΚΕ 6,5%
- ΣΥΡΙΖΑ 4,2%
- Μέρα25 2,7%
- Νίκη 2,7%
- Κίνημα Δημοκρατίας 2,7%
- Φωνή Λογικής 2%
- Νέα Αριστερά 1,1%
- Αναποφάσιστοι 17,2%
- Άκυρο/ Λευκό 6,3%
Πάμε να δούμε τώρα τα ευρήματα της MRB ανά ηλικιακή ομάδα:
17-24
- Πλεύση Ελευθερίας 17%
- ΠΑΣΟΚ 12,7%
- ΚΚΕ 11,2%
- ΝΔ 6,8%.
25-34
- Πλεύση Ελευθερίας 19,3%
- ΝΔ 11,8%
- ΠΑΣΟΚ 10,6%
- Ελληνική Λύση 9,2%.
35-44
- ΝΔ 22,4%
- Πλεύση Ελευθερίας 14,5%
- ΠΑΣΟΚ 7%
- Ελληνική Λύση 5,6%.
45-54
- ΝΔ 15,8%
- Ελληνική Λύση 15,8%
- ΠΑΣΟΚ 11%
- Νίκη 7,7%.
55-64
- ΝΔ 22,4%
- Πλεύση Ελευθερίας 18,6%
- ΠΑΣΟΚ 6,7%
- Ελληνική Λύση 5,6%.
65+
- ΝΔ 38,2%
- ΠΑΣΟΚ 13,1%
- ΚΚΕ 10,3%
- Ελληνική Λύση 5,7%.
Χάσμα γενεών
Με βάση τα ευρήματα της MRB μπορούμε να κάνουμε 5 βασικές παρατηρήσεις:
1. Στο εκλογικό σώμα παρατηρείται χάσμα γενεών. Είναι τελείως διαφορετική η συμπεριφορά των νεαρότερων από τους μεγαλύτερους.
2. Όσο μεγαλώνουν οι ηλικίες, τόσο πιο ισχυρή γίνεται η Νέα Δημοκρατία, με αποκορύφωμα την ομάδα 65+ όπου η επικράτησή της παίρνει σαρωτικά χαρακτηριστικά.
3. Η Πλεύση Ελευθερίας αποτελεί το κόμμα που έχει την πιο μεγάλη επιτυχία στις μικρότερες ηλικίες, με το καλύτερο αποτέλεσμά της στις ηλικίες 25-34 που είναι στην πρώτη θέση με 19%. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι τη δεύτερη καλύτερη επίδοσή της την πετυχαίνει στις ηλικίες 55-64 με 18,6%.
4. Το ΠΑΣΟΚ μοιάζει να είναι ομογενοποιημένο σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, με εξαίρεση τις ομάδες 35-44 και 55-64 που καταγράφει αρκετά χαμηλότερα ποσοστά από το μέσο όρο του.
5. Η Ελληνική Λύση είναι μάλλον κόμμα των μεσηλίκων, αφού τα καλύτερα ποσοστά της τα πετυχαίνει στην ομάδα 45-54.
Οι νέοι πάντα πιο προοδευτικοί;
O κοινός τόπος ότι η νεολαία ψηφίζει πιο αριστερά, έχει δόση αλήθειας, αλλά δεν συνιστά γενικό κανόνα. Η προτίμηση των νέων σε ένα κόμμα όπως η Πλεύση, που αρνείται το διαχωρισμό Αριστερά-Δεξιά, δείχνει ότι οι νεανικές πολιτικές ευαισθησίες είναι πιο σύνθετες από τους κοινούς τόπους.
Μια ανάλογη σύνθετη εικόνα αναδεικνύει και η συγκριτική μελέτη του πολιτικού επιστήμονα Παναγιώτη Κουστένη για την ψήφο των νέων από το 1974 έως το 2023. Ο Κουστένης επισημαίνει: «Από τις απαρχές της ανάπτυξης του κλάδου της εκλογικής κοινωνιολογίας, διατυπώθηκαν διάφορες θεωρίες ή παρατηρήσεις, συχνά εν είδει στερεοτυπικών σχεδόν κανόνων για τη σχέση ηλικίας και ψήφου, όπως για παράδειγμα ότι οι νεότεροι ψηφοφόροι είθισται να είναι περισσότερο αριστερόστροφοι ή «προοδευτικοί» και οι μεγαλύτεροι, αντιστρόφως, πιο συντηρητικοί, αντίληψη που προφανώς ενισχύθηκε στον απόηχο της ριζοσπαστικοποίησης της νεολαίας κατά τη δεκαετία του 1960. Η παρατήρηση αυτή, παρά τη σχετικά ανθεκτική επαληθευσιμότητά της μέσα στο χρόνο, έχει κατά καιρούς παρουσιάσει αρκετές διακυμάνσεις, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις έφτασε μέχρι και να αμφισβητηθεί, ειδικά μετά τις δεκαετίες του 1980 και 1990».
Επομένως, το «χάσμα γενεών» που βλέπουμε στην έρευνα της MRB, δεν συνδέεται με κάποια διαχρονική ιδεολογική ροπή της νεολαίας, αλλά αποτυπώνει την πρόσληψη της συγκεκριμένης συγκυρίας από τους νέους ανθρώπους. Η απόρριψη του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης από τους νέους δεν είναι κάτι που έτσι κι αλλιώς θα συνέβαινε.
Μαραντζίδης: Μικρότερη η βαρύτητα των νέων
Ωστόσο, παρά τη μεγάλη συμβολική σημασία της, η πολιτική στάση των νέων ενδέχεται να μη έχει στην πραγματικότητα την εκλογική βαρύτητα που πολλοί θεωρούν ότι έχει. Ο καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία Νίκος Μαραντζίδης εξηγεί: «Στο εκλογικό σώμα οι νέοι-ες έχουν μικρότερη βαρύτητα από τους μεγαλύτερους για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι έχουν μικρότερη δημογραφική βαρύτητα -η Ελλάδα είναι μια «γερασμένη» χώρα. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι οι νεότεροι έχουν μικρότερη συμμετοχή στις κάλπες, τόσο λόγω αποστασιοποίησης από την εκλογική πολιτική όσο και γιατί έχουν εργάζονται σε μεγαλύτερο ποσοστό μακριά από τις δηλωμένες κατοικίες τους -κυρίως στην τουριστική βιομηχανία. Μια μικρότερη κοινωνική ομάδα που συμμετέχει λιγότερο, έχει και χαμηλότερη επιρροή στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματα. Γι’ αυτό άλλωστε στις δημοσκοπήσεις σταθμίζουμε με μεγαλύτερη βαρύτητα τις απαντήσεις των μεγαλύτερων σε ηλικία. Οι εκλογές στην Ελλάδα δεν κρίνονται από τους νέους».
Επομένως, το 38% του Μητσοτάκη στους 65+ είναι πολύ πιο σημαντικό από το 6,8% που παίρνει στους 17-24. Όσο η ΝΔ διατηρεί τόσο καθαρό προβάδισμα στους ηλικιωμένους, πολύ δύσκολα θα τεθεί υπό αμφισβήτηση η πρωτιά της στο γενικό πληθυσμό.
Τα «θέλω» των νέων
Εύλογα όμως τίθεται το ερώτημα ποια μπορεί να είναι η προοπτική της κοινωνικής συνοχής σε μια χώρα όπου η πολιτική εξουσία και οι στάσεις των γηραιότερων βρίσκονται σε τόσο μεγάλη απόσταση από τα «θέλω» των νέων. Πώς μπορούν να συναντηθούν οι «δύο Ελλάδες» που βλέπουμε στις δημοσκοπήσεις. Μήπως τελικά αυτά τα «θέλω» των νέων να βρουν την έκφρασή τους στους δρόμους των πόλεων και όχι στους διαδρόμους του πολιτικού συστήματος;
www.dnews.gr