Τ.Ε.Ε. //Τμ.Δυτ.Μακεδονίας: Επιστημονική Αναδιάρθρωση και Παράταση των Προγραμμάτων «Εξοικονομώ»: Εξισορρόπηση Θεσμικών και Τεχνικών Απαιτήσεων

Α. Εισαγωγή – Σημασία του Θέματος

Η ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος αποτελεί κεντρικό άξονα εθνικής και ευρωπαϊκής πολιτικής. Τα προγράμματα «Εξοικονομώ» αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου αυτού. Η επιτυχής υλοποίησή τους προϋποθέτει ρεαλιστικό προγραμματισμό, θεσμική οργάνωση και διοικητική επάρκεια.

Η διατήρηση ενός αποσπασματικού και ανελαστικού πλαισίου, με συσσωρευμένες προθεσμίες και υπέρμετρη γραφειοκρατική απαίτηση, όχι μόνο αντιστρατεύεται τον αρχικό σκοπό, αλλά υπονομεύει την αξιοπιστία του κράτους δικαίου και απαξιώνει τον επιστημονικό ρόλο των μηχανικών.

 

Β. Ασφυκτικό και Μη Ρεαλιστικό Πλαίσιο

Η καταληκτική ημερομηνία της 30/09/2025 για τα έργα «Εξοικονομώ 2021» και «Εξοικονομώ 2023» δεν αποτελεί απλώς διοικητική προθεσμία· αποτελεί ένδειξη θεσμικού ανορθολογισμού.

Η Πολιτεία επέβαλε ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα, χωρίς να συνυπολογίσει:

• την ταυτόχρονη εξέλιξη δύο προγραμμάτων,
• τις εποχικές αναστολές εργασιών (Ιούλιος–Αύγουστος),
• την περιορισμένη διαθεσιμότητα αναδόχων και προμηθευτών,
• τον τεράστιο όγκο υποχρεωτικών διαδικασιών.

Το αποτέλεσμα είναι ένα διοικητικό «κενό ασφαλείας», όπου η παραμικρή αστοχία ενός εμπλεκομένου (προμηθευτή, αναδόχου, ιδιοκτήτη) αρκεί για να μπλοκάρει την ολοκλήρωση φακέλου, μετατρέποντας τον μηχανικό σε εκτελεστή ενός τιμωρητικού μηχανισμού αντί σε φορέα ανάπτυξης.

Οι επιβαλλόμενες υποχρεώσεις είναι πρακτικά μη ρεαλιστικές:

• Συνεχής τεχνική παρακολούθηση με ρόλο συμβούλου έργου,
• Έγκριση ΕΕΔΜΚ ως προαπαιτούμενο
• Έκδοση ΠΕΑ Α΄ και Β΄ φάσης, εντός προθεσμιών που δεν λαμβάνουν υπόψη τον φόρτο πιστοποιημένων ενεργειακών επιθεωρητών,
• Συγκέντρωση τιμολογίων, ΥΔ και αρχειοθέτηση φακέλων, σε πλήρη συμμόρφωση με απαιτήσεις που τροποποιούνται διαρκώς με εγκυκλίους και ΥΑ της τελευταίας στιγμής.

Η Πολιτεία έχει ουσιαστικά μεταβιβάσει στους μηχανικούς την ευθύνη κάλυψης θεσμικών κενών μέσω «πυροσβεστικών» ΥΑ, με συνέπεια:

• Ανατροπή επαγγελματικού προγραμματισμού,
• Απορρύθμιση της αγοράς υλικών και υπηρεσιών,
• Συρρίκνωση της ρευστότητας, με άμεση κοινωνική επίπτωση.

Η υποχρεωτική αποκλειστική ενασχόληση με τα προγράμματα, οδηγεί σε παραμέληση άλλων κρίσιμων καθηκόντων.  Έτσι, ένα πρόγραμμα που προβλήθηκε ως εργαλείο «πράσινης ανάπτυξης» καταλήγει διοικητικός μαραθώνιος που υποβαθμίζει τον επιστημονικό ρόλο του μηχανικού.

 

Γ. Επιπτώσεις σε Οικονομία και Κοινωνία – Άμεση Ανάγκη Παρέμβασης

Η υφιστάμενη κατάσταση έχει υπερβεί το όριο διαχειριστικής ανοχής και εξελίσσεται σε κρίση με μη αναστρέψιμες συνέπειες:

• Κίνδυνος απώλειας πόρων: Ανολοκλήρωτα έργα συνεπάγονται απώλεια εθνικών/ευρωπαϊκών κονδυλίων, έκθεση σε κίνδυνο απένταξης χρηματοδοτήσεων, πλήγμα στη διεθνή αξιοπιστία.
• Αποσταθεροποίηση αγοράς: Καθυστερήσεις πληρωμών απειλούν τη βιωσιμότητα χιλιάδων τεχνικών επιχειρήσεων, οδηγούν σε απώλεια θέσεων εργασίας και συρρίκνωση παραγωγής.
• Διάρρηξη κοινωνικής εμπιστοσύνης: Η αδράνεια υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών και αποθαρρύνει μελλοντικές επενδύσεις.

Η άμεση λήψη απόφασης δεν είναι απλή επιλογή αλλά θεσμική υποχρέωση

Δ. Προτεινόμενα Μέτρα Άμεσης Εφαρμογής:

• Θεσμοθέτηση παράτασης όλων των σχετικών προθεσμιών έως την πλήρη αποκατάσταση λειτουργικότητας συστημάτων.

• Απλοποίηση και ψηφιοποίηση διαδικασιών, με ενιαίες πλατφόρμες και αυτοματοποιημένους ελέγχους.
• Ενίσχυση στελέχωσης υπηρεσιών με μόνιμο και εκπαιδευμένο προσωπικό.
• Διασφάλιση θεσμικής σταθερότητας ρυθμίσεων, αποφυγή αιφνίδιων αλλαγών.
• Θεσμοθετημένος διάλογος με τον τεχνικό κόσμο για προσαρμογή μέτρων στις πραγματικές ανάγκες.

Ζ. Καταληκτική Προειδοποίηση – Θεσμικός Συναγερμός

Η διατήρηση του ισχύοντος πλαισίου ισοδυναμεί με θεσμική αμέλεια. Οι συνέπειες είναι ήδη ορατές:

• Οικονομική και κοινωνική εξουθένωση χιλιάδων πολιτών,
• Υποβάθμιση του κύρους και της επιστημονικής αυτονομίας των μηχανικών,
• Παράταση πολεοδομικής αταξίας και εμπλοκή στις μεταβιβάσεις ακινήτων,
• Περαιτέρω διάβρωση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις διοικητικές διαδικασίες.

Η Πολιτεία οφείλει να εγκαταλείψει τη λογική των αποσπασματικών ρυθμίσεων και να προχωρήσει άμεσα σε:

• Σοβαρό, μακροπρόθεσμο πολεοδομικό σχεδιασμό,
• Ουσιαστική αναδιοργάνωση και απλοποίηση διαδικασιών,
• Σεβασμό στον επιστημονικό ρόλο του μηχανικού, ο οποίος είναι θεματοφύλακας της ασφάλειας και της νομιμότητας του δομημένου περιβάλλοντος, όχι «διαχειριστής» διοικητικών λαθών.

Η διατήρηση του ισχύοντος πλαισίου ισοδυναμεί με θεσμική αμέλεια.
Οι συνέπειες είναι ήδη ορατές:

• Οικονομική και κοινωνική εξουθένωση πολιτών,
• Υποβάθμιση κύρους και αυτονομίας μηχανικών,
• Παράταση πολεοδομικής αταξίας και εμπλοκή στις μεταβιβάσεις,
• Διάβρωση εμπιστοσύνης προς τις διοικητικές διαδικασίες.

Απαιτείται άμεση εγκατάλειψη της λογικής των αποσπασματικών ρυθμίσεων και υιοθέτηση:

• Μακροπρόθεσμου πολεοδομικού σχεδιασμού,
• Ουσιαστικής αναδιοργάνωσης και απλοποίησης διαδικασιών,

Σεβασμού στον επιστημονικό ρόλο του μηχανικού, θεματοφύλακα της ασφάλειας και νομιμότητας του δομημένου περιβάλλοντος.

Με εκτίμηση

 Ο Πρόεδρος της Δ.Ε. του Τ.Ε.Ε./Τ.Δ.Μ.

   Νικόλαος Συλλίρης