Δυτική Μακεδονία: Έργα νερού και στήριξη της αγροτικής παραγωγής απέναντι στην κλιματική κρίση
Η διαχείριση του νερού αποτελεί βασικό άξονα του σχεδιασμού της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, ως απάντηση στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής που επηρεάζουν άμεσα τον πρωτογενή τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, προωθούνται σημαντικά έργα υποδομής με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της αγροτικής παραγωγής και τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς της.
Όπως επισημαίνει ο Αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, Πασχάλης Χαρούμενος, η κλιματική αλλαγή αποτελεί πλέον το σοβαρότερο πρόβλημα για την αγροτική παραγωγή σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Στη Δυτική Μακεδονία, οι επιπτώσεις είναι έντονες τόσο στη φυτική όσο και στη ζωική παραγωγή, με τις ζωονόσους να επιβαρύνουν σημαντικά τον κτηνοτροφικό τομέα.
Κομβικό ρόλο στον σχεδιασμό της Περιφέρειας έχει η επανεκκίνηση του φράγματος Νεστορίου στην Καστοριά, ένα έργο ιδιαίτερης σημασίας, καθώς μπορεί να αρδεύσει περίπου 75.000 στρέμματακαλλιεργήσιμης γης και να λειτουργήσει ως βασικό εργαλείο προσαρμογής της παραγωγής στα νέα δεδομένα της κλιματικής κρίσης.
Παράλληλα, στον προγραμματισμό για το 2026 περιλαμβάνονται σημαντικά αρδευτικά έργα, όπως το Αρδευτικό Βόρειας Ζώνης Πολυφύτου στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης, προϋπολογισμού 105 εκατ. ευρώ, με στόχο την άρδευση περίπου 37.000 στρεμμάτων. Στα σχέδια εντάσσονται επίσης το φράγμα και αρδευτικό της Διποταμίας, καθώς και μικρότερο αρδευτικό έργο στην περιοχή Αμμουδάρα – Αμπελοχώρι – Βοτάνι(ο) της Καστοριάς.
Η αξιοποίηση των υδατικών πόρων κρίνεται αναγκαία, καθώς το παραγωγικό περιβάλλον έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια. Οι παγετοί του περασμένου Μαρτίου προκάλεσαν εκτεταμένες ζημιές σε καλλιέργειες, οδηγώντας πολλούς παραγωγούς σε σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και αυξημένη ανάγκη για άμεση ρευστότητα.
Ο Πασχάλης Χαρούμενος αναφέρεται και στο ζήτημα των αποζημιώσεων, επισημαίνοντας ότι το ισχύον πλαίσιο του ΕΛΓΑ χρειάζεται αναμόρφωση. Όπως τονίζει, οι αποζημιώσεις πρέπει να καλύπτουν όλες τις καλλιέργειες και να καταβάλλονται πολύ πιο γρήγορα, καθώς οι καθυστερήσεις που φτάνουν ακόμη και τα 1,5 με 2 χρόνια δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες για τον αγροτικό κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζονται εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία και η δυνατότητα χορήγησης προκαταβολών, ώστε να υπάρξει άμεση στήριξη των πληγέντων παραγωγών.
Παράλληλα, τονίζει ότι οι ζημιές από παγετούς και ακραία καιρικά φαινόμενα δεν αποτελούν τοπικό φαινόμενο, αλλά πανελλαδικό πρόβλημα, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει στην ανάγκη ευρωπαϊκής συνδρομής για την άμεση ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής.
Ιδιαίτερη ανησυχία εκφράζεται και για το δημογραφικό, το οποίο απειλεί άμεσα τη συνέχεια του πρωτογενούς τομέα. Παρά τις πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί, το ενδιαφέρον των νέων για την αγροτική δραστηριότητα παραμένει περιορισμένο. Ενδεικτικό είναι ότι στη Δυτική Μακεδονία, στην τελευταία προκήρυξη για νέους αγρότες, κατατέθηκε λιγότερο από το 30% των αναμενόμενων αιτήσεων, στοιχείο που αποτυπώνει την ανάγκη δημιουργίας ενός πιο σταθερού και βιώσιμου πλαισίου για την προσέλκυση νέων ανθρώπων στον κλάδο.
Η διαχείριση του νερού, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η ταχύτερη αποζημίωση των παραγωγών και η αντιμετώπιση του δημογραφικού συνιστούν κρίσιμες προκλήσεις για τη διατήρηση της αγροτικής δραστηριότητας και της ζωής στη Δυτική Μακεδονία.